گوهرها و کاني هاي قيمتي

بخش اعظم نگين ها ي جواهر را کاني ها تشکيل مي دهند . و جنس بسياري از اجناس زينتي ، از سنگ يا شبه سنگ هاي طبيعي است . همه ي اين ها مواد متبلور شده ي معدني هستند که در طبيعت وجود دارند . آن گروه از نگين سنگ هاي طبيعي معدني را که داراي ساختار فيزيکي و ترکيب شيميايي مشخص و يکساني باشند ، کاني هاي جواهرمي نامند. و آن دسته از نگين سنگ هاي طبيعي معدني را که از چند کاني مختلف تشکيل يافته اند ؛ سنگ تزييني مي نامند . فسيل ها و شبه سنگهاي جواهر همچون مرجان ، مرواريد ، کهربا ، صدف ، عاج ، شاخ و چوب را نيز که منشاء آلـي و غير معدني دارند اگر چه از کاني ها نيستند ولي; از نظرمواد تزئيني در کنار گوهرها و از جهت بلور شناسي Crystallography ) ( در کاني شناسي علمي مورد مطالعه قرار مي دهند.
يعني در آزمايشگاه به عنوان جايگزيني به جاي سنگ اصلي ساخته شده اند براي هم تشخيصشان سخت است.سنگ هاي مصنوعي دقيقا مطابق نمونه اصلي ساخته شده اند.بعضي از سنگ هاي غير اصل کاملا مشخص هستند که تقلبي هستند.از جنس پلاستيک هستند و متوجه ميشويد که سنگ نيستند.در واقع نمونه هاي مصنوعي هستند که ممکن است شما را فريب دهند.
 

سنگ هاي قيمتي و فلزات گرانبها

سنگ هاي قيمتي از جمله مرواريد، ياقوت کبود، تورمالين، الماس، اوپال و تانزانيت، کريستال هاي معدني طبيعي هستند که برش داده مي شوند و سپس جلا داده شده و اغلب در جواهر سازي مورد استفاده قرار مي گيرند. امروزه با افزايش تقاضا براي استفاده از سنگ هاي قيمتي، فروش سنگ هاي قيمتي تقلبي و جعلي به سرعت افزايش يافته است و نياز به يک روش مؤثر و سريع براي تعيين اعتبار وجود دارد. قيمت سنگ هاي قيمتي با تکيه بر هويت، رنگ، وضوح، وزن، اندازه، منشأ، شکل، برش و جلا در آنها مي تواند متفاوت باشد.

با توجه به شرايط جغرافيايي، سنگ هاي قيمتي از منشأ هاي مختلف، اغلب با ترکيبي متفاوت از عناصر در غلظت هاي مختلف مي توانند وجود داشته باشند. شناسايي و اندازه گيري کمي چنين عناصري ممکن است امکان تشخيص منشأ سنگ هاي گرانبها را فراهم کند. علاوه بر اين، حضور برخي از عناصر نيز موجب تسهيل تمايز بين يک سنگ قيمتي طبيعي ارزشمند و يک کريستال مصنوعي بي ارزش مي شود.

نما (Hue)

ابتدا، رنگ اصلي بدنه سنگ (يا نما) را با مشاهده آن به طور کلي تعيين نماييد. سعي کنيد آن را تا جايي که ممکن است به طور خاص مشخص نماييد؛ آيا آن آبي است، يا تا حدي آبي مايل به سبز است؟ آيا آن قرمز است، يا تا حدي قرمز مايل به ارغواني است؟ 31 نماي اصلي براي سنگ‌ها وجود دارد و هر چه قدر که دقيق‌تر باشيد شواهد بهتري براي شناسايي سنگ خود خواهيد داشت.

نوا (Tone)

آيا نواي سنگ شما روشن، متوسط، تاريک يا جايي در اين ميان است؟ نوا ماهيت تاريکي يا روشنايي رنگ را شرح مي‌دهد، از خيلي روشن تا خيلي تاريک. ابتدا تعيين کنيد که سنگ شما روشن، متوسط يا تاريک است، سپس سعي کنيد که دقيق‌تر شويد (خيلي روشن، متوسط تاريک و...). 

جواهرات طبيعي

هنگامي‌که مردم از اصطلاح “سنگ‌هاي قيمتي طبيعي” استفاده مي‌کنند، منظورشان سنگي است که در طبيعت رشد کرده يا ساخته‌شده و انسان تأثيري در ساخت آن‌ نداشته است. اين شامل سنگ‌هاي قيمتي است که در زمين توليد مي‌شوند و سپس استخراج مي‌شوند و سنگ‌هايي که به‌طور طبيعي در آب توليد مي‌شوند مانند مرواريد. اغلب جواهرات طبيعي مثل الماس داراي درجه شفافيت و رنگ متفاوت هستند. سنگ‌هاي قيمتي طبيعي که رنگ غني و زيبا و شفافيت بالا دارند نادر هستند. اين نادر بودن به دليل اين واقعيت است که مواد معدني و شرايط موردنياز همگي باهم در زمين در يک‌زمان خاص براي ايجاد سنگ‌هاي قيمتي باکيفيت بالا نياز است.

سنگ فيروزه

رنگ فيروزه هنگام خريد آبي ملايم و روشن است اما بسته به نوع نگهداري صاحبش ممکن است تغيير رنگ دهد. اگر سنگ فيروزه با چربي و مواد شوينده برخورد داشته باشد به سمت سبز تغيير رنگ مي دهد و مدتي پس از تغيير رنگ، خواصش به طور کامل از بين مي رود و به اصطلاح مي ميرد. اما اگر همين سنگ از چربي و مواد شوينده دور و به طور مرتب با آب در ارتباط باشد رنگ آبيش پررنگ تر مي شود و در طول يک بازه يک تا سه ساله با تثبيت شدن هميشگي رنگ آبي آن ارزشش چند برابر مي شود. * خواص: فيروزه و مشتقاتش خواص دارويي زيادي دارند و با توجه به ويژگي مغناطيسي اش روي قلب، چشم ها و کبد تاثير مثبت دارد. براي مثال فيروزه با منظم کردن گردش خون به عملکرد قلب کمک مي کند يا سرمه فيروزه چشم ها را تقويت مي کند.

عقيق

عقيق اصل سوزانده نمي‌شود و روي شيشه خط نمي‌اندازد. در مقابل نور چيزي شبيه کندوي زنبور از خود نشان مي‌دهد. يادتان باشد عقيق سرخ و زرد و کبود از مابقي آن گران‌تر است. بايد دقت کنيد. در چندسال اخير سنگ‌هاي عقيق چيني وارد کشور شده که رنگ‌شده‌ هستند و هيچ نسبتي با سنگ عقيق واقعي ندارند.

الماس

الماس با رنگ شيشه‌اي شناخته مي‌شود اما بسته به معدني که الماس از آن استخراج شده رنگش متفاوت است آنچه يک الماس را درخشان مي‌کند تراش آن است اگر الماس خوب تراش داده شود شفافيت و درخشندگي خاصي پيدا مي‌کند.اگر تراش طوري باشد که ارتفاع آن زياد باشد نور از اطراف آن منتشر مي‌شود. براي تميز کردن الماس آن را با آب گرم و مايع تميز کننده ملايم پاک کنيد.  برسي که روي آن مي‌کشيد حتما بايد غير فلزي باشد.

بريل قرمز، سنگ قيمتي

از کمياب ترين سنگ هاي قيمتي جهان سنگ بريل قرمز (Bixbite)   است، که تنها در چند ايالت يوتا و نيومکزيکو تا به حال يافت شده است. اين سنگ براي بار اول توسط دکتر هاجز لامار، در مواد معدني از يوتا، به کشف رسيد. در حال حاضر، اين سنگ تنها در کوه Wah Wah در يوتا وجود دارد. قيمت آن در هر قيراط 10000 دلار است.

بررسي جايگاه ايران از منظر جواهرات

به گفته رئيس کانون هماهنگي دانش، صنعت و بازار جواهرات و سنگ هاي زينتي معاونت علمي و فناوري، از اين 39 نوع گوهر، حداقل 20 نوع در خراسان وجود دارد بنابراين خراسان يکي از متنوع ترين و پر پتانسيل ترين استان هاي سنگ هاي زينتي يا گوهر سنگ هاست. وي با اشاره به بررسي جايگاه ايران از منظر جواهرات گفت: مطالعات نشان داده که حدود 700 ميليارد دلار گردش نقدينگي سنگ هاي قيمتي در دنياست؛ 280 ميليارد دلار هم گردش نقدينگي ميزان طلايي است که در ساخت زيور آلات به کار مي رود؛ بنابراين صنعت جواهرات هزار ميليارد دلار گردش نقدينگي در دنيا دارد اما سهم کشور ما ناچيز و کمتر  از يک صدم درصد است.